Waşington şäheri -
Zohran Mamdani ümürli bir anna güni Ak Tama baranda, ençeme adam onuň prezident al salmak bolup biljekdigini pikir etdi. Ozal ABŞ-nyň Prezidenti Donald Tramp bilen dawalaşan Nýu-Ýorkuň saýlanan häkimi, ýylyň başynda Günorta Afrikanyň döwlet Ýolbaşçysy Kyril Ramaphosa we Ukrainanyň Prezidenti Wladimir Zelenskä Owal Ofisde edilen çemeleşmäni ýatdan çykarmadyk bolsa gerek.
Özüni demokrat sosialist hökmünde häsýetlendirýän Mamdani Trampy “faşist” we “despot” hökmünde häsýetlendiripdi, respublikaçy lider bolsa şäher häkimligine saýlanan adamy “dolulygyna däli kommunist” diýip, yglan edipdi hem-de Ugandada doglan nýu-ýorklynyň ýurtdan çykarylmalydygyny öňe sürüpdi.
Şol sebäpli Tramp bilen Mamdana seredýänler dartgynly duşuşyga we çekeleşikli metbugat ýygnagyna garaşýardy.
Emma hemmeleriň geň galdyran zat, Mamdani garaşylýanynyň tersine Amerikanyň lideriniň öwgüsine laýyk boldy. Tramp, onuň häkimlik saýlawyndaky üstünligini diňe “uly waka” hökmünde häsýetlendirmek bilen çäklenmän, şol bir wagtda Nýu-Ýorkuň ýaşaýjylarynyň bähbidine bilelikde işleşmegi kepillendirdi; Mamdana “Jenap Hakimlik” diýip ýüzlenip, Nýu-Ýork şäherine berilýän federal maliýe goldawynyň dowam etjekdigini duýdurdy we Amerikanyň iň iri şäherine ýolbaşçylyk etjek möhletinde üstünlik arzuw etdi.
Tramp Owal Ofisde Mamdaniniň ýanynda mahaly žurnalistlere; “Käbir garaýyşlarymyň üýtgändigini we käbir meseleleri ara alyp maslahatlaşandymyzy aýtdym. Nämeleriň bolandygyny soň gürrüň bererin, emma onuň üstünlikli işleri durmuşa geçirjekdigine doly ynanýaryn. Meniň pikirimçe käbir konserwatorlary geň galdyrar” diýdi.
34 ýaşly Mamdani kommunal hojalyk geňeşçisinden we sazandadan syýasatça öwrülen adam hökmünde gysga möhletde şaher häkimligine saýlandy. ABŞ-nyň Prezidenti bilen duşuşygyny “iňňän netijeli” diýip häsýetlendirip, tarapdarlaryň Nýu-Ýorka bolan söýgülerini nygtady. Metbugata Nýu-Ýorkda ýaşaýyş jaý meselesi bilen azyk we tölegler ýaly çykdajylar hakynda pikir alyşandyklaryny aýtdy.
Mamdani 2024-nji ýyldaky prezident saýlawynda Trampy “saýlawyn düşýän gymmatyna üns bermegi” sebäpli goldan ençeme nýu-ýorklynyň häkimlik saýlawynda-da özüne ses berendigini beýan etdi.
Trama we metbugat işgärlerine; “Şol utgaşyklygy ýola goýmak üçin bilelikde işleşmäge sabyrsyzlyk bilen garaşýaryn” diýdi.
Tramp Mamdana öwran-öwran goldaw teklip edýär
Mamdani aýyn başynda gubernator Endrýu Kuomo we respublikaçy Kurtis Silwadan üstün çykyp, Nýu-Ýorkuň ilkinji musulman we günorta aziýaly şäher häkimi boldy. Tramp onuň “uly wakadygyny” ykrar etdi we Mamdaniniň saýlawda “iňňän akylly adamlardan” üstün çykandygyny nygtady.
Habarçylar Mamdana Trampy “faşist” we “despot” hökmünde häsýetlendiren beýanaty hakynda soranda, ABŞ-nyň lideri dessine söz aldy we şol sözleri ýuwmarlady.
Tramp: “Maňa desportdanam agyr sözler aýdyldy. Ýagny bu beýle kemsidiji däl. bilelikde işleşmäge başlandan soň pikirleriniň üýtgejekdigini pikir edýärin” diýdi.
Habarçylar Mamdana Tramp baradaky “faşist” sözüne soranda bolsa, gülüşdiler; Tramp bolsa Mamdanini goldaýandygyny ýene-de bir gezek beýan etdi.
“Diňe “hawa” diýip bilersiň. Düşündirmekden ýeňil” diýen Tramp; “Meni biynjalyk etmez” diýdi.
Habarçylar soň bolsa Trampa Mamdanini “jihatçy” hökmünde kabul edip-etmeýändigini soradylar. Tramp “Ýok göremok” diýip jogap berdi we sözüniň üstüni ýetirdi: “İňňän akylly bir adam bilen duşuşdym. Nýu-Ýorkuň ajaýyp günlerine dolanmagyny isleýän adam bilen duşuşdym.”
Tramp ozalky sözlerinden egilşik edip, Nýu-Ýork şäherine berilýän maliýe goldawyny kesmejekdigini aýtdy we “Ol bolar öýdemok” diýdi.
Tramp: “Şu gün hakykatdan hem meni geň galdyran duşuşyk geçirdik. Jenaýat islemeýar. Ýaşaýyş jaýlarynyň gurulmagyny isleýär. Kireýleriň aşaklamagyny isleýär. Bularyň ählisi meniň goşulýan pikirlerim. Olaryň iş ýüzüne geçirilmegi meselesinde tapawutly pikir edip bileris” diýdi.
Ukraina, Palestin we “gutarnyksyz uruşlar”
Metbugat ýygnagynda şeýle hem Ukraina urşy we Ysraýylyň Gazadaky urşy hakynda-da durlup geçildi. Tramp Hindistan bilen Pakistanyň arasynda maý aýynda bolan çaknyşygy we mundan daşgary alty çaknyşygy ýedi aýda çözendigini beýan etdi.
Mamdani bolsa ABŞ-nyň Ysraýylyň Gazadaky genosid urşunda jenaýatçy şärikdigini beýan edipdi. Trampyň ýanynda-da onuň duşuşykda gün-tertibine gelendigini aýtdy.
“Ysraýylyň hökümetiniň genosid edýändigi hakynda durup geçdim we hökümetimiziň ony maliýeleşdirýändigini hem aýtdy” diýen Mamdani: “Nýu-ýorklularyň salgytlarynyň durmuş şertleriniň gowulandyrmagyny, adam hukuklarynyň basygalanmagyny maliýeleşdirmegi isleýändiklerini” sözleriniň üstüne goşdy.
Mamdani saýlawçylarynyň ABŞ-nyň daşary ýurtlardaki uruşlara harby çäre görmeginden ýadandygyny aýtdy we “Adamlar salgytlarymyzyň gutarnyksyz uruşlary maliýeleşdirmeginden bizar boldy. Şeýle hem halkara adam hukuklary berjaý edilmeli hem-de ol şu günki günde-de bozulmaga dowam edilýär” diýdi.
Geçmişdäki dawalara garamazdan Tramp we Mamdani garaşylmadyk ýaranlyga tarap gönükdiler; hyzmatdaşlygy kepillendirdiler we Tramp Mamdaniniň häkimlik döwründe Nýu-Ýorkda özüni “rahat duýjakdygyny” aýtdy.
