Türkiýäniň Likýa ýoly bilesigelijiler üçin amatly pursat

Kate Klow ozallar Likýanyň bir şäheri bolan häzirki wagtda Muglanyň asuda dag obasy bolan Dodurganyň Asar etrapçasynda ýerleşýän Sidymada geçiren şol agşamyny henizem ýatlaýar.

Klow 1990-njy ýyllaryň ahyrynda Kragas dagynyň günorta etegine söýenen, Eşen derýasynyň (Xanthos-Ksantos) agzynyň deňize guýýan ýeriniň demirgazyk günbatarynda Fethiýe bilen Kaşyň arasynda ýerleşýän bu obada Likýa ýoluny ilkinji gezek kartalaşdyrmaga başlaýar.

Ol Ksantosdan gelen gadymy ýoluň soňky bölegini yzarlap, içinde kimiň jaýlanandygy heniz anyklanmadyk birnäçe sarkofagdan biri bolan ýarysy bozulman galan sarkofagyň ýanyndan geçip ýoluna dowam edipdir.

Sidyma akropolunyň durky al-asmanyň çal-mämişi reňkine bürenýär. Galanyň diwarlaryna bolsa ýabany geçiler ýygnanşýar.

Klowa görä, şol pursat adamlaryň iki müň ýyl öň ýöran, şu günki günde hem birnäçe adamyň ýöremäge dowam edýän ýeri bolan Likýa ýolunyň ruhuny janlandyrýar.

Klow günüň 3 müň metrden geçýän Likýa dagy bolan Akdagy bägülüň reňki bilen boýan pursatlaryny ýatlaýar.

Klow obanyň merkezindäki äpet çynar agajygynyň aşagyndan geçip barýarka, Asar Dodurga metjidi bilen gadymy Sidyma degişli Rim hamamlarynyň ýanyndan geçipdir.

76 ýaşynda bolan Klow, şol agşamyň henizem Likýa ýolunyň adama berýän ruhy duýgusyny duýýandygyny nygtaýar. Bu duýgu taryh, tebigat we adamyň mähirliligi bilen şol bir ýolda birleşmegi bilen emele gelýär.

Klow “Likýa ýolunyň her bir ädimi taryhy geçmişe ädilen ädim ýaly” diýýär.

Mugla welaýatynyň dynç alyş merkezi Fethiýeden başlap Ortaýer deňziniň kenaryndaky Antalýanyň depelerine çenli uzap gidýän Likýa ýoly “Time Out” žurnaly tarapyndan “Dünýäniň iň owadan ýöriş ugry” hökmünde häsiýetlendirilýär.

Merkezi Britaniýada ýerleşýän žurnal noýabr aýynda neşir edilen sanynda Likýa ýoly, tebigaty we taryhy hakynda öwgüli sözler aýdýar.

Likýa ýolunda ýöränler bu ýoly “Bu ýol seniň kimdigi ýüze çykarýan ýol” hökmünde häsiýetlendirýär.

Gadymy demokratik birlik

700 kilometrden uzyn bolan bu ýoli Likýa medeniýetiniň özenini emele getirýär.

Likýa medeniýeti, konstitutsiýasy we saýlanan wekilleri bilen dünýäniň iň irki demokratik birliklerinden biriniň gurulmagy bilen takmynan 3 müň ýyllyk medeniýete eýe.

Klow, hemişe “gadymy ýollary we gadymy şäherleri biri-birine birikdirmegi” maksat edinendigini, şeýlelikde häzirki ýörişleriň bir wagty täjirleriň, esgerleriň we obalylaryň ulanan ýoluny yzarlap biljekdigini nygtaýar.

Fethiýeden gündogara tarap ýöräniňde özüňizi Letoon, Ksantos, Olympos we Phaselik ýaly gadymy şäherlerden ybarat katalogy görýän ýaly duýarsyňyz.

Bu ýolda ýöreýänler Patarada konstitutsiýasy we saýlanan wekilleri bolan dünýäniň iň gadymy demokratiýalarynyň biri hasaplanylýan Likýa birliginiň bir ýere jemlenşen we täzeden dikeldilen mejlisiň binasynyň öňünden geçýär.

10 ýyldan gowrak wagt bäri bu ugry öwreýän ýapon antropology Eisuke Tanaka TRT Worlda beren beýannamasynda “Şol mejlisiň öňünde durup pikir edýärsiňiz. Bu ýer rimlilere hem öz täsirini ýetiren ýer” diýýär.

Daglaryň depelerinde ýerleşýän gadymy Pinara şäheri bolsa gaýalaryň içine oýulan balyň petegi ýaly görünýän durku bilen ünsleri özüne çekýär. Hünärmenlerden biri bu barasynda “Dag göýä diýersiň penjireler bilen doly ýaly görünýär” diýýär.

Deňziň kenaryna ýakyn ýerde başga bir gadymy şäher bolan Phellos we gadymy deňiz porty Antiphellos häzirki Kaş şäheriniň ýokarsynda ýerleşýär.