Söwda ministri Ömer Bolat: "Afrika baradaky garaýşymyz materikdäki ýurtlar bilen doganlyk, adalat we deňlik ýörelgeleriniň esasynda, birek-birege hormat goýmak we girdeji almak ýörelgelerine laýyklykda ýola goýuldy. TABEF sammitimiziň mowzugy global ykdysady näbellilikleri bilelikde çözmek, global kynçylyklara garşy birleşmek we Türkiye-Afrika hyzmatdaşlygyny güýçlendirmek" diýip belledi.
Türkiyäniň Söwda ministri Ömer Bolat Afrika baradaky garaýyşlarynyň "doganlyk, adalat we deňlik, birek-birege hormat goýmak we girdeji almak ýörelgelerine esaslanýandygyny" belläp: "Sammitimiziň (Türkiýe-Afrika Işewürlik we Ykdysady Forumy) temasy global ykdysady näbellilikleri bilelikde çözmek, global kynçylyklara garşy güýçleri birleşdirmek we Türkiýe-Afrika hyzmatdaşlygyny güýçlendirmek" diýdi.
Söwda ministrliginiň ýer eýeçilik etmeginde, Afrika Bileleşigi tarapyndan utgaşdyrylan we Daşary ykdysady gatnaşyklar geňeşi (DEİK) tarapyndan gurnalan Türkiye-Afrika işewürlik we ykdysady forum (TABEF) Stambul Kongres merkezinde dowam edýär.
"Türkiýe-Afrika gatnaşyklaryny güýçlendirmek arkaly umumy girdeji paýlaşmak" mowzugy bilen gurnalan we Anadolu gullugynyň (AA) global aragatnaşyk hyzmatdaşy bolan forumyň çäginde "Türkiýe-Afrika işewürlik we ykdysadyýet forumy bilelikdäki jarnamasy" yglan edildi.
Söwda ministri Ömer Bolat geçirilen maslahatda şu gün başlanan we ertir tamamlanýan giň gerimli ýygnakda 28 ministriň, köp sanly ministriň orunbasarynyň, ýokary derejeli wekilleriniň we 27 Afrika ýurtlaryndan we 4 sebit guramasyndan 4000 töweregi afrikaly we türk işewür adamlarynyň bir ýere jemlenendigini aýtdy.
Bolat resmi sessiýalardan başga-da köp ugurda panelleriň, sergileriň we işewür ýygnaklaryň geçirilendigini mälim edip: "TABEF Türkiye bilen Afrikanyň arasynda söwda we ykdysady gatnaşyklary ösdürmegi we Afrikanyň ösüşine goşant goşmagy maksat edinýär" diýdi.
Bolat, Türkiye bilen Afrikanyň arasyndaky söwda mukdaryndaky we beýleki ugurlardaky ösüşleriň üstünde durup geçip: "Türkiye-Afrika gatnaşyklary söwda, maýa goýumlary, şertnama, hyzmatlar, transport we energiýa pudagynda adatdan daşary ösüş boldy. Türkiyäniň 2003-nji ýylda 5,4 milliard dollar bolan daşary söwdasy geçen ýyl 37 milliard dollara ýetdi. Bu ýyl 40 milliard dollara ýetjekdigini çaklaýarys" diýdi.
"Afrika baradaky garaýşymyz girdeji al-girdeji al ýörelgelerine esaslanýar"
Ministr Ömer Bolat Afrikada açylan ilçihanalaryň sanynyň, Türk Howa Ýollarynyň uçýan ugurlarynyň sany we türk potratçylyk kompaniýalary tarapyndan amala aşyrylýan taslamalaryň mukdary barada beýanat berip: “Ilaty 1,5 milliarddan geçýän Afrika yklymy 2050-nji ýyla çenli dünýä ilatynyň dörtden bir bölegini emele getirer. Baý çeşmeleri, içerki bazary we ýaş ilaty bilen Afrika dünýäniň geljekdäki ykdysady ösüşiniň hereketlendiriji güýjine öwrüler. Türkiye Respublikasy hökmünde Afrika baradaky garaýşymyz doganlyk, adalat we deňlik, birek-birege hormat goýmak we materigiň ýurtlary bilen girdeji almak ýörelgelerine esaslanýar. Bu nukdaýnazardan, TABEF sammitimiziň mowzugy global ykdysady näbellilikleri bilelikde çözmek, global kynçylyklara garşy birleşmek we Türkiye-Afrika hyzmatdaşlygyny güýçlendirmek” diýip belledi.
"Söwda mukdaryny hasam artdyrmak isleýäris"
Afrika Bileleşiginiň Ykdysady ösüş, söwda, syýahatçylyk, senagat we magdançylyk boýunça komissary Fransiska Tatçuop Belobe hem üýtgeýän global konteksti göz öňünde tutup geçirilen forumyň diýseň möhümdigini aýtdy.
Belobe dünýä ykdysadyýetiniň möhüm stresdedigini, inflýasiýa basyşlarynyň, üpjünçilik zynjyrynyň kesilmeginiň, howanyň sarsgynlarynyň we geosyýasy dartgynlygyň güýçlenmeginiň has durnukly hyzmatdaşlyga itergi berýändigini aýtdy.
Belobe, olaryň amala aşyrlan mahaly bilelikdäki maýa goýumlar we taslamalar arkaly gatnaşyklary berkitmegiň zerurdygyny belläp: “Bu nukdaýnazardan Türkiye we Afrika bu syýahaty noldan başlamaýarlar. Biz eýýäm guran binýadymyzda üstüni gurýarys. Bu ýyl bu forumyň bäşinjisi geçirilýär. Ozal geçirlen Dört Afrika-Türkiye Işewürlik we Ykdysady Forumynda amala aşyranlarymyzyň üstünde durmagy we hatda ondan ýokary bolmagy maksat edinýäris we Türkiyeden Afrika göni maýa goýumlaryny has-da artdyrmak arkaly öňe gitmegi maksat edinýäris. Ozal bellenip geçilişi ýaly, Türkiye bilen Afrika ýurtlarynyň arasyndaky söwda mukdary 40 milliard dollardan geçdi we dowam edýär. Bu nukdaýnazardan, bu tagallalary Afrikanyň 2063-nji ýyldaky strategiki çarçuwasynyň çäginde has-da öňe sürmegi maksat edinýäris” diýip habar berdi.
Şu ýyl 5-nji gezek geçirilýän forumyň netijeleri boýunça ylalaşyk gazanyldy, Türkiye-Afrika Ykdysady we işewürlik forumynyň 6-njysy 2027-nji ýylda geçirilmegi barada karara gelindi.
